De zin van het leven

Door: ds. Lense Lijzen

Kort geleden kreeg ik van een gemeentelid de bundel ‘De zin van het leven’ te leen, geschreven door Volkskrant-journalist Fokke Obbema. ‘Dat moet je maar eens lezen’ was zijn advies. Mooi als je van een betrokken bekende zo wat aangereikt krijgt. Want het idee dat je alles zelf kunt bijhouden wat er verschijnt heb ik al lang laten varen. Obbema heeft, na een bijna fatale hartaanval een paar jaar geleden, een veertigtal mensen uit de samenleving (kunst, cultuur, politiek, bedrijfsleven enz.) geïnterviewd met steeds als eerste vraag: Wat is de zin van ons leven? Een vraag die in deze weken misschien ook wel dichterbij ons zelf komt omdat je meer tijd hebt om na te denken (hoewel dat erg tegenvalt in de praktijk, veel werkende mensen zijn drukker dan eerst).
Een van de mensen die me aansprak, is oud-minister van Financiën Johannes Witteveen. Hij overleed vorig jaar en werd bijna 100. Bij velen, ook bij mij, was hij vooral bekend als lid van de soefi-beweging. Het is altijd mooi als iemand tot op zo hoge leeftijd zijn zegje kan doen. Hij spreekt over de schepping waarin de goddelijke geest zich steeds meer probeert uit te drukken. Daarbij ziet hij ook een speciale plaats voor de mens van wie hij geneigd is (zijn woorden) te zeggen dat die het hoogtepunt ervan is. Maar wel ingebed in de schepping zelf en met verantwoordelijkheid daarvoor. Dat veel natuurwetenschappers over ’toeval’ spreken vindt hij onbevredigend. Daar ziet hij de ene, almachtige geest aan het werk.
Ik moet daar nog verder op kauwen. Ook op zijn besef van een andere wereld na dit leven. Wat ik wel overhoud is een bewondering voor het zien van evenwicht, een denken in harmonie; ook al moet die-inmijn ogen- soms hersteld worden, zoals na het omkomen van zijn zoon en diens gezin bij de MH-17 ramp. Een bijna bovenmenselijk aanvaarden van wat op je pad komt. Ook pleit hij ervoor dat godsdiensten zich meer moeten richten op de mystiek, op de beleving, willen ze een toekomst hebben. Ons denken krijgt het goddelijke (toch) niet helder. De ervaring brengt je dichter bij het ware leven. Als mens met open ogen en oren, maar zeker ook van de ratio, loop ik graag een stukje met Witteveen mee.
Dit ‘lopen’ doe ik in deze weken vooral in onze tuin waarin ik me zittend verbaas over de groeikracht van de natuur, ondanks de veel te lang durende droogte. En in die tuin lees ik ook dat sterrenkundige Vincent Icke het menselijk leven niet fundamenteel vindt verschillen van dat van andere levende organismen op aarde. Mijn denken over -de zin van- het leven zal nooit stilstaan, dat is wel zeker.