Lezing DoReCafé, Sleutelen aan DNA

DORECAFÉ:
LEZING OVER KNIPPEN EN PLAKKEN IN DNA
Op 6 november 2024 om acht uur in de Remonstrantse Kerk, Coehoornsingel 14 te Groningen,
is er een avond over ‘Knippen & plakken in DNA’. De technische ontwikkelingen in de
genetica gingen de afgelopen jaren snel. CRISPR-Cas belooft erfelijke ziekten kunnen genezen,
ook voor de volgende generatie.
Stel dat je de erfelijke ziekte taaislijmziekte hebt, en jouw partner ook. Als je dan aan kinderen
begint, heeft ieder kind 100% kans om ook deze ziekte te hebben. Zou je de ziekte-aanleg er in
de kiem uit willen halen?
Europese regelgeving verbiedt het veranderen van genen rond de conceptie, waardoor
een kind een gerepareerd gen zou hebben. Daarmee wordt tegengehouden dat ernstige
erfelijke ziekten door ‘kiembaanmodificatie’ worden voorkómen bij de volgende generatie.
Toen deze wetgeving ontwikkeld werd, kon genmodificatie voor de volgende generatie
ook niet, maar de geboorte van de Chinese tweeling eind 2018 toonde aan dat de techniek
klaar is voor het veranderen van de aanleg van de volgende generatie. Bij deze tweeling
was de gevoeligheid voor het HIV-virus veranderd, zodat zij geen AIDS zouden kunnen krijgen.
De wetenschapper die de kiembaanmodificatie had uitgevoerd, ging voor drie jaar de
gevangenis in, want overal ter wereld, ook in China, is dit niet toegestaan.
Zijn er principiële redenen om niet aan de kiem van het leven te sleutelen? Of zouden we
juist de mogelijkheid moeten omarmen om ernstige ziekten al in de kiem van het leven te
voorkómen?
De tekst van wetgeving spreekt over ‘genetische identiteit’. Zijn er vanuit filosofisch en
ethisch oogpunt redenen om de mens te beschouwen als het product van zijn genen, of
vinden we anno 2024 juist dat identiteit een vloeiend begrip is, waarin naast genetische
aanleg ruimte is voor meer? Als Psalm 139 stelt: ‘Uw ogen hebben mijn ongevormde klomp
gezien’, wordt dat door sommigen gezien als een argument tegen ingrijpen in een jong
embryo. Anderen stellen dat de mens co-creator is, en juist medeverantwoordelijk is om
foutjes in de schepping te helpen verbeteren.
De avond is bedoeld voor dialoog. We gaan moeilijke vragen aan de orde stellen waarop
geen antwoord gegeven hoeft te worden. We gaan elkaar bevragen en aan het denken
zetten. De inleiding wordt verzorgd door prof. dr. Martina Cornel, die in Amsterdam UMC
werkt als hoogleraar bij de Afdeling Humane Genetica. Ze houdt zich veel bezig met maatschappelijke
aspecten van DNA onderzoek en is betrokken bij dednadialogen.nl.