Kun je de lucht bezitten? – column van Floor van Oven

Kun je de lucht bezitten?

Door: Floor van Oven

Omdat ik toch wat meer thuis zit dan anders, besluit ik de boekenkast maar eens op te ruimen. Wat kan er weg en wat wil ik bewaren? De schrijvers glijden door mijn handen: Den Doolaard, Du Perron, Kafka, Camus, Vestdijk en nog veel meer. Het is moeilijk en aan het eind van de dag staan ze allemaal weer in de kast. Boeken zijn vrienden en vrienden dank je ook niet af. Een klein boekje neem ik ter hand om het opnieuw te lezen. Ik heb het al meer dan dertig jaar.

Hoe kun je de lucht bezitten?

Bijna 150 jaar geleden, in 1854, richt het oude Indiaanse opperhoofd Seattle zich met een hartverscheurende toespraak tot de regering in Washington die het land van zijn stam wil kopen. De toespraak beschrijft een enorm gevoel van verbondenheid van de Indiaan met de aarde, en met alles wat daarop leeft. Het is een oproep tegen alle vormen van vervreemding en uitputting van de aarde.

De woorden van deze oude Indiaan stemmen tot nadenken. De woorden die hij 150 jaar geleden heeft uitgesproken staan nog recht overeind. Wij moeten anders met ‘moeder aarde’ omgaan, want dat het zo niet langer kan is wel duidelijk. Dat er grenzen zijn aan de groei. Dat heeft deze coronapandemie ons wel duidelijk gemaakt.

Hier volgen drie citaten uit de toespraak van Seattle:

U moet uw kinderen leren dat de grond onder hun voeten de as van onze grootvaders is.

Leer ze eerbied voor de aarde, vertel u kinderen dat de aarde vervuld is van de levens van onze voorouders: dat de aarde onze moeder is.                                                                                            

Wij zijn een deel van de aarde en de aarde is een deel van ons. De geurende bloemen zijn onze zusters, het rendier, het paard, de grote adelaars, onze broeders. De schuimkoppen in de rivier, het sap van de weidebloemen, het zweet van de pony en van de man; het is allemaal van hetzelfde geslacht, óns geslacht. Als dus het grote opperhoofd in Washington laat zeggen dat hij ons land wil kopen, vraagt hij wel veel van ons. 

Wat er gebeurt met de aarde, gebeurt met de kinderen van de aarde. Als een man op de grond spuwt, spuwt hij op zichzelf. Dit weten wij: de aarde behoort niet aan de mens. De mens behoort aan de aarde. Dit weten wij: alles hangt samen als het bloed dat een familie verbindt. Alles hangt met alles samen. 

Wat er gebeurt met de aarde, gebeurt met de kinderen van de aarde.

[Illustratie: Zonsondergang, Jacopo Jan Galli uit Bologna (kleinzoon van Floor)]